ΞΥΛΟΦΑΓΑ  ΕΝΤΟΜΑ

Με τον όρο ξυλοφάγα έντομα εννοούμε όλα τα έντομα που τρέφονται από το ξύλο με συνέπεια να το αποσαθρώνουν, μειώνοντας τόσο την εμφάνιση όσο και τη μηχανική αντοχή του. Το ξύλο διακρίνεται σε μαλακό (προέρχεται από τα κωνοφόρα όπως το έλατο) και σε σκληρό (προέρχεται από πλατύφυλλα όπως ο ευκάλυπτος).

Υπάρχουν είδη ξυλοφάγων εντόμων τα οποία προσβάλλουν μόνο το ξύλο των δένδρων σε εξωτερικούς χώρους (δάση, αγροί κλπ), είδη που προσβάλλουν μόνο το ξύλο των κατοικημένων χώρων, είδη που προσβάλλουν και τις 2 κατηγορίες καθώς και είδη ξυλοφάγων εντόμων τα οποία έχουν προσαρμοστεί και προσβάλλουν το επεξεργασμένο ξύλο.

Οι τρόποι προσβολής των ξυλοφάγων εντόμων είναι :

• Από το δέντρο που μετατρέπεται σε ξυλεία για το σπίτι.
• Με εισβολή σε κατοικημένο χώρο (απλά μπήκαν μέσα στο σπίτι από κάποιο ανοιχτό σημείο και προσέβαλλαν το ξύλο).
• Με τοποθέτηση προσβλημένου ξύλου σε υγιές (πχ για κάποιο μερεμέτι).

Τα ξυλοφάγα έντομα χωρίζονται σε :

• Κολεόπτερα (σαράκια)
• Ισόπτερα (τερμίτες)
• Υμενόπτερα

Τα κολεόπτερα ανήκουν στις οικογένειες :

• Anobiidae
• Bostrychidae ( τα περισσότερα)
• Buprestidae
• Cerambycidae
• Lyctidae

ΚΟΛΕΟΠΤΕΡΑ

Οικογένεια Anobiidae

• Μικρότερο από 1cm.
• Είναι καστανά.
• Η κεφαλή έχει κατεύθυνση προς τα κάτω που καλύπτεται από θώρακα.
• Ο βιολογικός του κύκλος διαρκεί 3-4 έτη.
• Εμφανίζονται νωρίς την άνοιξη και το καλοκαίρι.
• Πολλά είδη δεν πετούν.
• Χτυπούν το ξύλο με το κεφάλι ως κάλεσμα για σύζευξη.
• Προσβάλλουν σκληρό και μαλακό ξύλο.

ΕΙΔΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Κλασσικό ελληνικό σαράκι

Anobium punctatum

• 2,5-6mm μήκος σώματος.
• Κοκκινοκάστανο χρώμα.
• Η προνύμφη περνάει όλη τη ζωή της μέσα στο ξύλο.
• Ο βιολογικός κύκλος του διαρκεί 2-4 χρόνια.

Xestobium rufovillosum (Ρολόι θανάτου)

• 5-7mm μήκος σώματος.
• Δεν πετά.
• Οι προνύμφες προτιμούν ξύλο προσβλημένο από μύκητες.
• Ο βιολογικός κύκλος διαρκεί 1-10 χρόνια.
• Προτιμάει σκληρό ξύλο.

Ptillinus pectiniconis

• 3,5-5,5mm μήκος σώματος.
• Αποθέτει αυγά σε μικρή οπή στα «νερά» του ξύλου την οποία καλύπτει με λεπτό πριονίδι.
• Ο βιολογικός του κύκλος διαρκεί 2-3 έτη.
• Δεν θεωρείται μείζον πρόβλημα για την Ελλάδα.

Οικογένεια Βostrychidae

• Τα ακμαία μοιάζουν με τα Anobiidae αλλά ο θώρακας έχει πολλά εξογκώματα.
• Καστανόμαυρα.
• Ο βιολογικός κύκλος διαρκεί 1 έτος.
• Οι προνύμφες ακολουθούν τα «νερά « του ξύλου.
• Ευρύ κύκλο ξενιστών (ακόμη και ηλεκτρικά και τηλεφωνικά καλώδια).

ΕΙΔΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Bostrychus capuccinus

• 8-14cm μήκος σώματος.
• 1 έτος ο βιολογικός κύκλος.
• Κεφαλή και θώρακας μαύρα αλλά τα έλυτρα ζωηρό κόκκινο.

Dinoderus sp

• Προσβάλει αποθηκευμένο ή επεξεργασμένο μπαμπού (έπιπλα, καλαμάκια για σουβλάκια).

Pentarthrum huttoni

• 3-5mm μήκος σώματος.
• Έχει περισσότερες από 2 γενιές ανά έτος.
• Η στοά εξόδου που δημιουργεί είναι παράλληλη με την επιφάνεια του ξύλου.
• Έχουν αναφερθεί προβλήματα στην Δυτική Ελλάδα.

Οικογένεια Buprestidae

• Μεταφέρονται στα σπίτια με τα καυσόξυλα.
• 3-30mm μήκος σώματος.
• Χαρακτηριστικά είδη της οικογένειας τα Buprestis spp.

Οικογένεια Cerambycidae

• Κάνει οπή μεγαλύτερη από 5mm.
• Ο βιολογικός του κύκλος διαρκεί έως και 10 έτη.
• Προτιμά μαλακό ξύλο.
• Hylotypes bajulus.
• Hesperophanes spp.

Οικογένεια Luctidae

• 3-7mm μήκος σώματος.
• 1 γενιά ανά ένα ή δύο έτη.

ΕΙΔΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Lyctus bruneus

• 3-7mm μήκος σώματος
• Καταπίνει κομμάτια ξύλου (με το σάλιο του μετατρέπει το άμυλο σε σάκχαρα)
• Βλέπουμε ένα λεπτό κίτρινο πριονίδι

ΥΜΕΝΟΠΤΕΡΑ

Σφήκες – Μέλισσες – Μυρμήγκια

Σφήκες

• Ανήκουν στην οικογένεια
• Μοιάζουν με σφήκες αλλά η διαφορά είναι ότι ο θώρακας και η κοιλία είναι ίσου πλάτους.
• Ο βιολογικός κύκλος τους διαρκεί 2-5 έτη.

Μέλισσες

• «Μικρές ξυλοφάγες» : μέλισσες του γένους Ceratina spp.
• «Μεγάλες ξυλοφάγες»: μέλισσες του γένους Xylocopa spp.

Μυρμήγκια

• Ανήκουν στην οικογένεια
• Χαρακτηριστικά είδη τα Camponotus sp και Crematogaster scutellaris.
• Ανθεκτικά στο ψύχος.
• Δεν είναι ξυλοφάγα αλλά χρησιμοποιούν τις υπάρχουσες στοές ως καταφύγιο.
• Προτιμούν ξύλο με υγρασία περισσότερη από 15%.
• Εντοπίζονται στα κασώματα και στα παράθυρα των υπογείων.

ΙΣΟΠΤΕΡΑ

Οι γνωστοί σε όλους μας Τερμίτες

Μπερδεύονται με τα μυρμήγκια αλλά δεν είναι υμενόπτερα

Υπάρχουν τερμίτες Υγρού και Ξηρού ξύλου

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΕΡΜΙΤΩΝ – ΜΥΡΜΗΓΚΙΩΝ

Οικογένεια Rhinotermitidae

• Χαρακτηριστικό είδος της οικογένειας είναι το Reticulitermes lucifugus
• Κάνει στοές στο μαλακότερο ξύλο
• Μπαίνουν από τα βυθισμένα στο έδαφος ξύλο, για αυτό το λόγο όταν γίνονται ξύλινες πέργκολες τα δοκάρια δεν πρέπει να ακουμπούν απευθείας στο έδαφος αλλά πατούν πάνω σε σιδερένια βάση

Οικογένεια Kalotermitidae

• Χαρακτηριστικό είδος της οικογένειας είναι το Kalotermes flavicollis
• Προσβάλλει πρέμνα αμπέλου και ξύλινα υγρά σπίτια